(TYΠΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΣΤΙΣ 10-6-2001)
Ο Προκρούστης στην Παιδεία
Του Γιώργου Ψαχαρόπουλου*
Η πρόσφατη εξαγγελία των εισακτέων για τα ΑΕΙ/ΤΕΙ έδωσε μία ακόμη ευκαιρία στην Πολιτεία να φανεί κατώτερη των περιστάσεων. Το Υπουργείο Παιδείας εξήγγειλε το περιβόητο "μία θέση στα Πανεπιστήμια για όλους", αφού πλέον ο αριθμός των υποψηφίων για ΑΕΙ/ΤΕΙ από την Γ' Λυκείου είναι ίσος με τον αριθμό των θέσεων.
Η εξισορρόπηση των θέσεων με τους υποψηφίους του Λυκείου θυμίζει κάτι από Ελληνική Μυθολογία και Προκρούστη. Όπως ο Προκρούστης "προσάρμοζε" το σώμα του θύματος του στη κλίνη του, έτσι και το Υπουργείο προσαρμόζει τον αριθμό των υποψηφίων για τριτοβάθμια εκπαίδευση ώστε να "χωρέσουν όλοι". Μια σύντομη εξέταση της εκπαιδευτικής προκρούστειας μεθόδου αποκαλύπτει τον τρόπο χειρισμού της κατάστασης και τον εμπαιγμό των υποψηφίων για τα ΑΕΙ/ΤΕΙ.
Το διαφημιζόμενο "μία θέση σε ΑΕΙ/ΤΕΙ για όλους" επιτεύχθηκε με τη εκβιαστική από το Υπουργείο στροφή της νεολαίας στην υποβαθμισμένη τεχνολογική κατεύθυνση του Λυκείου. Η στροφή αυτή θα προβλημάτιζε λιγότερο αν τα παιδιά στα ΤΕΕ δεν αντιμετώπιζαν μια φανερή υποβάθμιση στις σπουδές τους, με πεπαλαιωμένα εργαστήρια και ακατάλληλα ως ανύπαρκτα βιβλία. Η "ισότητα" των θέσεων ως προς τους υποψηφίους θα πρέπει να αναζητηθεί στη μείωση των μαθητών γενικής κατεύθυνσης στο Λύκειο, όχι στην "απλοχεριά" του Υπουργείου.
Παρόλο που το Υπουργείο φαινομενικά κατορθώνει να "ικανοποιήσει" τη ζήτηση για ΑΕΙ/ΤΕΙ από τους μαθητές της Γ' Λυκείου, αυτό συμβαίνει γιατί ρυθμίζει την κατάσταση έτσι να παίρνουν απολυτήριο Λυκείου λιγότεροι. Σκληραίνοντας δηλαδή τη διαδικασία αποφοίτησης από το Λύκειο, μειώνεται ο αριθμός αυτών που μπορούν να ζητήσουν εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο. Σύμμαχος της προκρούστειας μεθόδου είναι το δημογραφικό πρόβλημα που μειώνει τον αντίστοιχο μαθητικό και σπουδαστικό πληθυσμό.
Όμως, σε καμία περίπτωση δεν ικανοποιείται η ζήτηση για σπουδές, καθώς αυτή αφορά συγκεκριμένους κλάδους και θέσεις και όχι, γενικά, "είσοδο" στο Πανεπιστήμιο. Έτσι, το Υπουργείο ορίζει σε κάθε υποψήφιο το που και τι θα σπουδάσει ανάλογα με τα μόρια, κατευθύνοντας τον σε άσχετες ειδικότητες. Ο Πίνακας είναι ενδεικτικός της τεράστιας αναντιστοιχίας που παρατηρείται μεταξύ των ειδικοτήτων που θέλουν να σπουδάσουν τα παιδιά και αυτών που προσφέρει το Υπουργείο Παιδείας.
Ακόμα και με την εφαρμογή της προκρούστειας μεθόδου, οι προτιμήσεις των υποψηφίων για τα ΑΕΙ/ΤΕΙ είναι πολύ διαφορετικές από αυτές που επιλέγει το Υπουργείο για αυτούς. Έτσι, υπάρχουν τμήματα ΤΕΙ για τα οποία η ζήτηση για σπουδή είναι μηδενική (0), αλλά το Υπουργείο διατηρεί μερικές εκατοντάδες θέσεις. Επιπλέον, υπάρχουν μερικά τμήματα ΤΕΙ τα οποία "ψηφίζουν" οι φοιτητές στις προτιμήσεις τους και θα μπορούσαν να δεχτούν περισσότερους υποψήφιους (π.χ. Πληροφορική, Αισθητική, Φυσικοθεραπεία). Τέλος, για αρκετά τμήματα ΑΕΙ η προσφορά θέσεων είναι ισχνή, ενώ η ζήτηση είναι τεράστια (π.χ. Επιχειρησιακή Έρευνα και Marketing, Λογιστική και Χρηματοοικονομική, Ηλεκτρολόγων Μηχανικών ΕΜΠ).
Η τεχνητή εξίσωση των θέσεων με την προκρούστεια μέθοδο δεν λύνει κανένα πρόβλημα, αντίθετα δημιουργεί περισσότερα:
Όσο η Κυβέρνηση επιμένει στον κρατικοκεντρικό σχεδιασμό της εκπαίδευσης, με βάση πλαφόν, μόρια, εισακτέους και αποτυχόντες, τόσο θα βρίσκει απέναντι της τα παιδιά και τις επιλογές τους. Ας πάρουν απόφαση οι ιθύνοντες ότι τα παιδιά μπορούν να αποφασίσουν καλύτερα για το μέλλον τους, απ' ότι το Υπουργείο, και ας πράξουν ανάλογα
Προσφορά και ζήτηση θέσεων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, 2000-1
|
ΑΕΙ |
Ζήτηση |
Προσφορά |
Υπερβάλλουσα Ζήτηση % |
|
Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής ΟΠΑ |
9.881 |
235 |
+4105 |
|
Ηλεκτρολόγων Μηχανικών ΕΜΠ |
3.476 |
280 |
+1141 |
|
Νομικής Αθήνας |
3.135 |
620 |
+406 |
|
Επιχειρησιακής Έρευνας και Marketinng |
2.787 |
145 |
+1822 |
|
Ιατρικής Αθήνας |
2.249 |
260 |
+765 |
|
Νομικής Θεσσαλονίκης |
1.528 |
545 |
+180 |
|
Χρηματοικοικομικών Πειραιά |
1.476 |
155 |
+852 |
|
Πολιτικών Μηχανικών ΕΜΠ |
1.416 |
210 |
+574 |
|
Ιατρικής Θεσσαλονίκης |
1.130 |
235 |
+381 |
|
Ψυχολογίας Παντείου |
1.052 |
165 |
+538 |
|
Εφαρμοσμένης Πληροφορικής Μακεδονίας |
956 |
130 |
+635 |
|
Πολιτικών Μηχανικών Θεσσαλονίκης |
905 |
250 |
+262 |
|
Ιταλ. & Ισπαν. Γλώσσας & Φιλολ. Αθήνας |
6 |
260 |
-98 |
|
Χημείας Ιωαννίνων |
9 |
135 |
-93 |
|
Πολιτικής Επιστήμης Κρήτης |
10 |
145 |
-93 |
|
Μουσικών Σπουδών Ιονίου |
11 |
50 |
-78 |
|
ΤΕΙ |
|||
|
Πληροφορικής Αθήνας |
530 |
200 |
+165 |
|
Φυσικοθεραπείας Αθήνας |
189 |
115 |
+64 |
|
Αισθητικής Αθήνας |
290 |
180 |
+61 |
|
Αισθητικής Θεσσαλονίκης |
178 |
170 |
+5 |
|
Πληροφορικής Θεσσαλονίκης |
193 |
220 |
-12 |
|
Ηλεκτρον. Υπολ. Συστημ. Πειραιά |
127 |
225 |
-44 |
|
Ιχθυοκομίας και Αλιείας Ηπείρου |
0 |
260 |
0 |
|
Γεωργικών Μηχανημάτων και Αρδεύσεων |
0 |
340 |
0 |
|
Συνεταιρεστικών Οργ. & Εκμετάλλευσης |
0 |
320 |
0 |
|
Φυτικής Παραγωγής Ηπείρου |
1 |
270 |
0 |
|
Ζωϊκής Παραγωγής Ηπείρου |
1 |
250 |
0 |
|
Γεωτεχνολογίας και Περιβάλλοντος |
1 |
400 |
0 |
Πηγή: ΥΠΕΠΘ, Θέσεις ΑΕΙ/ΤΕΙ για το 2001 και Μηχανοργάνωση ΥΠΕΠΘ, προτιμήσεις μηχανογραφικών δελτίων για το 2000
*Βουλευτή Επικρατείας των Φιλελευθέρων