(TΟ ΒΗΜΑ ΣΤΙΣ 14-6-2001)
Εκπαιδευτικές καινοτομίες αλλού-και στην Ελλάδα;
Του Γιώργου Ψαχαρόπουλου*
Πολλά διεθνή πανεπιστήμια εκσυγχρονίζονται με γοργούς ρυθμούς, αναγκάζοντας μας πλέον να ορίζουμε τη «Νέα Παιδεία» κατά το συνήθως λεγόμενο «Νέα Οικονομία». Εκτός από την Ελλάδα, στην οποία το μικρόβιο της Παλαιάς (βλ. Απαρχαιωμένης Παιδείας) συνεχίζει να ταλαιπωρεί μαθητές, γονείς, φοιτητές και κάθε λογικά σκεπτόμενο πολίτη. Μια μικρή ανάλυση του προτύπου της «Παλαιάς Παιδείας» που πρεσβεύει η χώρα μας, το Υπουργείο και η Κυβέρνηση ίσως δείξει ότι «χειρότερα δεν γίνεται»
Στο πανεπιστήμιο St Joseph στο Cincinnati του Ohio,
μικροσκοπικοί ηλεκτρονικοί υπολογιστές (handheld PCs) θα δίνονται στους μαθητές ώστε να
μπορούν να κρατούν σημειώσεις και να κοιτούν στο Internet πληροφορίες για τα μαθήματα.
Στη Νομική Αθηνών το 1 δωρεάν βιβλίο ανά μάθημα δίνεται (;) συνήθως 10-50 ημέρες
πριν από τις φοιτητικές εξετάσεις, αφού προφανώς κανένας λόγος δεν υπάρχει να δοθεί
νωρίτερα
Στο Anglia Polytechnic University, θα χρησιμοποιείται εφεξής τεχνολογία WAP
(Wireless Application Protocol) μέσα στη σχολική αίθουσα, ώστε να εξεταστεί η πλήρης
αυτονόμηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας από υποχρεωτικά βιβλία, αίθουσες ή την
υποχρεωτική φυσική παρουσία. Τα ελληνικά πανεπιστήμια δεν χρειάζονται WAP γιατί
ήδη αρκετοί φοιτητές κρατούν τις αποστάσεις από τις διδακτικές αίθουσες, αφού το ποσοστό
παρακολούθησης των διαλέξεων δεν είναι υψηλό, ενώ τα εκπαιδευτικά μέσα δεν έχουν αλλάξει
από το 1910 αν εξαιρέσει κανείς την αντικατάσταση της κιμωλίας από το μαρκαδόρο.
Η Πολιτεία της Μασαχουσέτης έδωσε άδεια σε μια γιγαντιαία εκδοτική εταιρεία
πανεπιστημιακών βιβλίων (Harcourt General Inc) να προχωρήσει στην ίδρυση ενός
τιτάνιου οn-line πανεπιστημίου. Τα ποιοτικά standards αυτής της προσπάθειας
κρίθηκαν τόσο ικανοποιητικά, που το Εικονικό Πανεπιστήμιο έλαβε την έγκριση του Εθνικού
Φορέα Πιστοποίησης Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (Η.Π.Α.) Το Πανεπιστήμιο έχει αυτή τη
στιγμή 2.000 φοιτητές και ανταγωνίζεται επάξια το τοπικό Πανεπιστήμιοτης Βοστόνης
και το Harvard! Στην Ελλάδα το μη κρατικό (δηλαδή το ποιοτικό) πανεπιστήμιο είναι
ανάθεμα, ενώ για τα on-line πανεπιστήμια κάτι έχουν ακούσει στην οδό Μητροπόλεως.
Το Υπουργείο φρενάρει με νύχια και με δόντια οποιαδήποτε πρόοδο στο όνομα του
κρατικού μονοπωλίου και των συντεχνιακών συμφερόντων.
Στο Πανεπιστήμιο Depaul του Σικάγο, δοκιμάζεται ένας δανειζόμενος ηλεκτρονικός
υπολογιστής (notebook) ο οποίος θα αποθηκεύει όλα τα «βιβλία» που χρειάζεται ο μαθητής.
Επιπλέον το πειραματικό «κινούμενο βιβλίο» (goReader) θα δίνει τη δυνατότητα στο μαθητή
να σημειώνει τις πληροφορίες από τις διαλέξεις δίπλα από τη διδασκόμενη ύλη σε
ηλεκτρονική μορφή, ενώ θα υπογραμμίζει τα κυριότερα σημεία. Στην Ελλάδα, είσαι τυχερός
αν βρεις ένα κάπως καινούργιο βιβλίο Οικονομικών να δανειστείς για λίγες ημέρες, μπας
και τελειώσεις την εργασία εξαμήνου στην ώρα σου. Αφού βέβαια έχεις αγοράσει από την
τσέπη σου ότι ασφαλώς δεν βρίσκεις στις βιβλιοθήκες τις «ενισχυμένες» από το Β’
Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης.
Στην Ολλανδία λειτουργεί ήδη η e-εκπαίδευση στο δευτεροβάθμιο επίπεδο. Δηλαδή,
ένας μαθητής Λυκείου μπορεί να διδαχθεί από το σπίτι του τα μαθήματα της επιλογής του,
ή και να παρευρίσκεται στο σχολείο όταν χρειάζεται. Στην Ελλάδα, 1 στους 2 μαθητές
βρίσκεται ήδη στο σπίτι του, καθώς η εξεταστική Λερναία Ύδρα του Λυκείου απορρίπτει 1
στους 2 απόφοιτους Γυμνασίου, είτε μέσα στο Λύκειο, είτε πριν. Και χωρίς e-learning.
Το Πανεπιστήμιο της Maryland διδάσκει 30.000 φοιτητές με on line μαθήματα ενώ τα
περισσότερα Πανεπιστήμια στην Αγγλία και την Αμερική έχουν ήδη ξοδέψει δισεκατομμύρια
δολάρια για να επενδύσουν στην on-line επέκταση και ανταγωνιστικότητά τους. Στην
Ελλάδα, τα Πανεπιστήμια έχουν μείνει στην εποχή του Γουτεμβέργιου και η χρηματοδότησή
τους είναι η χαμηλότερη στην Ευρώπη (μόλις 1,5 εκ. δρχ. ανά φοιτητή ετησίως).
Οποιαδήποτε προσπάθεια για πιο μοντέρνα και φιλελεύθερη τριτοβάθμια εκπαίδευση
(βλ. on-line, ανοιχτά πανεπιστήμια) σκοντάφτει στο κρατικό μπαμπούλα της εισαγωγής στην
τριτοβάθμια εκπαίδευση με υποχρεωτικές εξετάσεις.
Ίσως μόνο στη χώρα μας το παλαιό θεωρείται «προοδευτικό» και το καινούργιο
«συντηρητική οπισθοδρόμηση». Επειδή όμως η Παιδεία δεν μπορεί να περιμένει,
είναι καιρός το Υπουργείο Παιδείας και η Κυβέρνηση να ξυπνήσουν και να δουν τα γεγονότα
όπως είναι, ανεξαρτήτως ιδεολογιών. Μπορεί να περισώσουν την κατάσταση, έστω και την
ύστατη ώρα.
*Βουλευτή Επικρατείας των Φιλελευθέρων