Η επίδοση, καθρέφτης της σχολικής μονάδας

(ΝΕΑ ΣΤΙΣ 23-7-2001)

Η επίδοση, καθρέφτης της σχολικής μονάδας

Ο βαθμός των σχολείων της Ελλάδας

Του Γιώργου Ψαχαρόπουλου*

Τον Ιούνιο 2000 πάνω από 70.000 τελειόφοιτοι της Γ’ τάξεως Λυκείου πήραν τις γενικές εξετάσεις για εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στην ανάλυση που ακολουθεί χρησιμοποιήθηκε ο πληθυσμός, και όχι δείγμα, της επίδοσης αυτών των μαθητών σε τέσσερα Γενικά γνωστικά αντικείμενα σε όλα τα Λύκεια της χώρας, δημόσια και ιδιωτικά, ημερήσια και νυχτερινά.

Η επίδοση των μαθητών στις εξετάσεις, αν αναλυθεί σε επίπεδο εκπαιδευτικής μονάδας, αποτελεί ένας πρώτης τάξης “καθρέφτη” του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Μας δίνεται έτσι η δυνατότητα να αξιολογήσουμε τις σχολικές μονάδες με βάση τις επιδόσεις των μαθητών τους στις εξετάσεις. Θεωρητικώς τουλάχιστον, στις εκπαιδευτικές μονάδες που επιτελείται σπουδαία δουλειά οι μαθητές θα τα πηγαίνουν πολύ καλά στις εξετάσεις. Αντίθετα, όπου υπάρχουν προβλήματα, αυτό θα καταγράφεται στις χαμηλές επιδόσεις των μαθητών.

Ανάλογα με τη χρονική διάρθρωση της διδασκαλίας, τα Λύκεια χωρίζονται σε ημερήσια και εσπερινά. Όπως δείχνει ο Πίνακας 1, οι επιδόσεις των μαθητών των εσπερινών Λυκείων υπολείπονται αρκετά της βαθμολογίας των μαθητών στα ημερήσια Λύκεια. Στη Γενική Φυσική, έχουμε μια διαφορά 2,6 μονάδων. Όπως και να έχει λοιπόν, οι μαθητές αυτοί ξεκινούν με μειονέκτημα.

Πίνακας 1: Επίδοση στα ημερήσια και εσπερινά σχολεία

Ημερήσια/Εσπερινά Λύκεια	Μαθηματικά	Ελληνικά	Ιστορία	Φυσική
Ημερήσια	14,6	13,8	14,4	15,6
Εσπερινά	12,1	13,1	*	13,0

* Στα εσπερινά Λύκεια δεν υπάρχουν εξετάσεις στην Γενική Ιστορία

Σημαντικότερο πλεονέκτημα στη μάχη για την είσοδο σε ΑΕΙ/ΤΕΙ εμφανίζουν και οι μαθητές των ιδιωτικών σχολείων έναντι αυτών των δημόσιων (Πίνακας 2). Και στα τέσσερα Γενικά Μαθήματα, τα ιδιωτικά σχολεία υπερτερούν των δημόσιων. Τα δημόσια σχολεία, ουσιαστικά καθορίζουν και το μέσο όρο της επίδοσης (Σύνολο), με τα ιδιωτικά σχολεία να βρίσκονται αρκετά υψηλότερα. Το αποκορύφωμα είναι τα Μαθηματικά και η διαφορά της 1,8 μονάδας.

Πίνακας 2: Επίδοση σε Δημόσια και Ιδιωτικά σχολεία

Δημόσια/Ιδιωτικά Λύκεια	Μαθηματικά	Ελληνικά	Ιστορία	Φυσική
Ιδιωτικά	16,3	14,5	15,5	17,0
Δημόσια	14,5	13,7	14,2	15,5
Σύνολο	14,6	13,8	14,3	15,6

Η πρωτοκαθεδρία των ιδιωτικών σχολείων φαίνεται και στα Μαθηματικά (Πίνακας 3). Τα ιδιωτικά σχολεία εμφανίζουν τις καλύτερες επιδόσεις στα Μαθηματικά, ενώ τα δημόσια σχολεία τις χειρότερες. Μερικά εσπερινά Λύκεια μεγάλων πόλεων της Ελλάδας κάνουν την εμφάνισή τους στα χειρότερα. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός πως το 1^οΛύκειο της Ελλάδας στα Μαθηματικά είναι ιδιωτικό στη Λάρισα, με μέσο όρο επίδοσης 18,4 (!), 8 πόντους υψηλότερα από το 1^οεσπερινό Λύκειο της Αθήνας.

Πίνακας 3: Τα 10 καλύτερα και χειρότερα σχολεία στην επίδοση στα Μαθηματικά

Τα καλύτερα σχολεία	Βαθμός	N	Τα χειρότερα σχολεία	Βαθμός	N
Ιδιωτικό Ενιαίο Λύκειο Ράπτου	18,4	35	1ο Εσπερινό Ενιαίο Λύκειο Αθηνών	10,3	36
Ιδιωτικό Ενιαίο Λύκειο Παλλάδιο	18,2	43	3ο Ενιαίο Λύκειο Θήβας	10,6	31
Ενιαίο Λύκειο Γερμανικής Σχολής Αθηνών	18,1	96	Εσπερινό Ενιαίο Λύκειο Πατρών	11,6	65
Ενιαίο Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών	17,9	50	14^ο Ενιαίο Λύκειο Περιστερίου	11,9	40
1ο Ενιαίο Λύκειο Ανατόλια	17,8	85	1^ο Ενιαίο Λύκειο Δάφνης	11,9	55
Ενιαίο Λύκειο Αρσακείου Πατρών	17,8	73	3ο Ενιαίο Λύκειο Κομοτηνής	11,9	51
Ενιαίο Λύκειο Καστριτσίου	17,5	35	34^ο Ενιαίο Λύκειο Αθηνών	11,9	40
Ιδιωτικό Ενιαίο Λύκειο Γερμανικής Σχολής	17,5	63	2ο Εσπερινό Ενιαίο Λύκειο Αθηνών	12,0	37
2ο Ενιαίο Λύκειο Ανατόλια	17,5	88	2ο Ενιαίο Λύκειο Νίκαιας	12,0	98
Ιδιωτικό Ενιαίο Λύκειο Απόστολος Παύλος	17,5	108	Εσπερινό Ενιαίο Λύκειο Καλαμάτας	12,0	40

Όπως δείχνει ο Πίνακας 4, τις 3 πρώτες θέσεις στην επίδοση στα Ελληνικά καταλαμβάνουν ιδιωτικά σχολεία, με μέση επίδοση που ξεπερνά το 16,5. Πολύ καλά τα καταφέρνουν και μερικά μεγαλύτερα δημόσια, όπως αυτό της Τριπόλεως (3ο Ενιαίο) και των Ιωαννίνων (3ο Ενιαίο). Στη λίστα σχολείων με τη χειρότερη επίδοση παρατηρούμε εκπαιδευτικές μονάδες από την Κρήτη. Ειδικά το 7ο Ενιαίο Λύκειο Χανίων με 215 μαθητές, έχει μέσο όρο στα Ελληνικά μόλις 10,7, ενώ το 1ο Ενιαίο Λύκειο Ρεθύμνου με 139 μαθητές έχει μέση επίδοση 11,1. Τι είδους αντι-κίνητρα για επιτυχία προσφέρουν οι εκπαιδευτικές μονάδες στην Κρήτη και αν γίνεται κάτι για αυτό δεν είναι σαφές.

Πίνακας 4: Τα 10 καλύτερα και χειρότερα σχολεία στην επίδοση στα Ελληνικά

Τα καλύτερα σχολεία	Βαθμός	N	Τα χειρότερα σχολεία	Βαθμός	N
Αρσάκειο Ενιαίο Λύκειο	16,9	65	8^ο Ενιαίο Λύκειο Χανίων	9,3	45
Ιδιωτικό Ενιαίο Λύκειο Παλλάδιο	16,8	43	7^ο Ενιαίο Λύκειο Χανίων	10,7	215
Ιδιωτικό Ενιαίο Λύκειο Ράπτου	16,5	35	Ενιαίο Λύκειο Κισσάμου	10,9	55
4ο Ενιαίο Λύκειο Ιωαννίνων	16,2	97	Ενιαίο Λύκειο Νεαπόλεως Λασιθίου	10,9	31
7ο Ενιαίο Λύκειο Βόλου	16,1	47	1ο Ενιαίο Λύκειο Ρεθύμνου	11,1	139
3ο Ενιαίο Λύκειο Τριπόλεως	15,9	112	1ο Ενιαίο Λύκειο Χανίων	11,1	44
Ενιαίο Λύκειο Γερμανικής Σχολής Αθηνών	15,9	96	2ο Ενιαίο Λύκειο Ιεράπετρας	11,4	77
7ο Ενιαίο Λύκειο Αμαρουσίου	15,9	47	Ενιαίο Λύκειο Περαμ. Μυλοποτάμου	11,4	30
3ο Ενιαίο Λύκειο Ιωαννίνων	15,8	127	Ενιαίο Λύκειο Επιβατών	11,5	74
Ενιαίο Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών	15,8	50	Ενιαίο Λύκειο Επανομής	11,7	44

Ας μην νομιστεί όμως πως δεν υπάρχει “διχασμός” στην επίδοση στα δημόσια σχολεία, γεγονός που σηματοδοτεί την ανάγκη για άμεση και αντικειμενική αξιολόγηση όλων των σχολείων στην Ελλάδα (Πίνακας 5). Υπάρχουν μερικά δημόσια σχολεία που τα καταφέρνουν περίφημα στα Ελληνικά, ενώ άλλα μετά βίας συγκεντρώνουν τη βάση. Καθήκον ενός εκπαιδευτικού συστήματος είναι η αξιολόγηση και η βελτίωση των σχολικών μονάδων με παροχή κινήτρων και αντί-κινήτρων. Βέβαια, το γιατί υπάρχει τόση μεγάλη διαφορά σε σχολεία με τις ίδιες περίπου δημόσιες επιδοτήσεις, το ίδιο πρόγραμμα και τις ίδιες πάνω-κάτω μεθόδους, μένει να διερευνηθεί.

Πίνακας 5: Τα 10 καλύτερα και χειρότερα δημόσια σχολεία στα Ελληνικά

Τα καλύτερα σχολεία	Βαθμός	N	Τα χειρότερα σχολεία	Βαθμός	N
4^ο Ενιαίο Λύκειο Ιωαννίνων	16,2	97	8^ο Ενιαίο Λύκειο Χανίων	9,3	45
7^ο Ενιαίο Λύκειο Βόλου	16,1	47	7^ο Ενιαίο Λύκειο Χανίων	10,7	215
3ο Ενιαίο Λύκειο Τριπόλεως	15,9	112	Ενιαίο Λύκειο Κισσάμου	10,9	55
7ο Ενιαίο Λύκειο Αμαρουσίου	15,9	47	Ενιαίο Λύκειο Νεαπόλεως Λασιθίου	10,9	31
3ο Ενιαίο Λύκειο Ιωαννίνων	15,8	127	1ο Ενιαίο Λύκειο Ρεθύμνου	11,1	139
Ενιαίο Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών	15,8	50	1ο Ενιαίο Λύκειο Χανίων	11,1	44
3^ο Ενιαίο Λύκειο Καρδίτσας	15,7	73	2ο Ενιαίο Λύκειο Ιεράπετρας	11,4	77
4ο Ενιαίο Λύκειο Κατερίνης	15,7	152	Ενιαίο Λύκειο Περαμ. Μυλοποτάμου	11,4	30
1ο Ενιαίο Λύκειο Κατερίνης	15,6	99	Ενιαίο Λύκειο Επιβατών	11,5	74
1ο Ενιαίο Λύκειο Τριπόλεως	15,6	34	Ενιαίο Λύκειο Επανομής	11,7	44

Οι μεγάλες αυτές διαφορές στην επίδοση γεννούν πολλά ερωτηματικά για το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Θέτουμε τα στοιχεία αυτά υπόψη του κάθε ενδιαφερομένου για την εκπαίδευση και προτρέπουμε το Υπουργείο να τα λάβει υπόψη του σε μακρόπνοο σχεδιασμό της Παιδείας. Θα επανέλθουμε, συνεισφέροντας στην ανάγκη για μια πολύ καλύτερη στρατηγική στην Παιδεία, βάσει τεκμηριωμένων στοιχείων

*Βουλευτή Επικρατείας των Φιλελευθέρων