Ισοπέδωση της εκπαίδευσης

(ΕΣΤΙΑ ΣΤΙΣ 24-10-2001)

Ισοπέδωση της εκπαίδευσης

Του Γιώργου Ψαχαρόπουλου*

Η ιδιωτική εκπαίδευση στη χώρα μας διαδραματίζει ένα πολύ σημαντικό ρόλο. Από πολύ νωρίς τα παιδιά στηρίζονται σε αυτή για να μάθουν ουσιαστικά, αυτά που αδυνατεί να τους μάθει το δημόσιο σχολείο (αγγλικά, υπολογιστές, εμπέδωση σχολικής γνώσης, αλλά… και τα ίδια τα μαθήματα του δημόσιου σχολείου!). Απόδειξη γι΄ αυτό είναι οι τεράστιες ιδιωτικές δαπάνες στη χώρα μας που ξεπερνούν κατά πολύ τις αντίστοιχες των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι πολίτες δαπανούν αστρονομικά ποσά κάθε χρόνο ώστε τα παιδιά τους να έχουν δικαίωμα στη μόρφωση – με την ιδιωτική πρωτοβουλία.

Γιατί συμβαίνει αυτό; Διότι η ιδιωτική εκπαίδευση είναι σαφώς ποιοτικότερη της δημόσιας. Η παροχή ιδιωτικής παιδείας είναι καλύτερη από τη δημόσια στην Ελλάδα, γιατί τα ιδιωτικά σχολεία λειτουργούν σχετικά πιο ελεύθερα από τα δημόσια: μπορούν και προσλαμβάνουν ελεύθερα τους καθηγητές που θέλουν, έχουν κάποια ευελιξία στο ημερήσιο πρόγραμμα πέραν του αναλυτικού προγράμματος ενώ έχουν κίνητρα για τη βελτίωση της επίδοσης των μαθητών τους.

Ταυτόχρονα, ο διευθυντής του ιδιωτικού σχολείου μπορεί να παίρνει ο ίδιος τις αποφάσεις για την εκπαιδευτική μονάδα: μπορεί να πληρώνει παραπάνω τους καλούς καθηγητές, αναλόγως προσόντων, ή λιγότερο τους λιγότερο ικανούς. Η ευελιξία του σχολείου προς όφελος των μαθητών (αλλά και του σχολείου) περιλαμβάνει φυσικά και την λύση της συνεργασίας του με τους λιγότερο ικανούς καθηγητές, στα πλαίσια της υγιούς επιχειρηματικότητας.

Η υγιής επιχειρηματικότητα, σε κάθε τομέα, συνιστά ευελιξία. Κανένας δεν είναι μόνιμος στον ιδιωτικό τομέα, γιατί ακριβώς τόσο οι εργαζόμενοι όσο και οι εργοδότες αναζητούν καλύτερους τρόπους επένδυσης των ανθρώπινων και υλικών κεφαλαίων τους αντίστοιχα. Αν υπήρχε μονιμότητα σε οποιοδήποτε τομέα της οικονομίας, αυτό θα σήμαινε αυτόματα και στασιμότητα. Είναι τέτοια δε η σημασία της ευελιξίας και της ανταγωνιστικότητας για την οικονομία που υποστηρίζονται ακόμη και από το λεγόμενο «εκσυγχρονιστικό» μπλοκ του ΠΑΣΟΚ, ενός «σοσιαλιστικού» κόμματος.

Και η Κυβέρνηση τι κάνει; Προσπαθεί με κάθε τρόπο να φρενάρει την υγιή επιχειρηματικότητα και την ιδιωτική πρωτοβουλία στην εκπαίδευση. Αυτό επιτυγχάνεται συνεχώς με νομοθετικές ρυθμίσεις που ισοπεδώνουν το ιδιωτικό σχολείο στο κακό επίπεδο του δημόσιου. Για παράδειγμα:

Κάθε χρόνο τίθενται φραγμοί (πλαφόν) στα δίδακτρα της ιδιωτικής εκπαίδευσης από το Υπουργείο Ανάπτυξης. Έτσι όμως, περιορίζονται οι επενδύσεις για εκπαίδευση που κάνουν οι επιχειρηματίες και αντίστοιχα, μειώνεται ο αριθμός των διαθέσιμων θέσεων, οι μισθοί των καθηγητών, η ποιότητα της διδασκαλίας και οι επενδύσεις στη νέα τεχνολογία. Δηλαδή, γίνεται το ιδιωτικό σχολείο, περισσότερο στατικό, «δημόσιο».
Το αναλυτικό πρόγραμμα που θεσπίζει το Υπουργείο κάθε χρόνο δεσμεύει την παροχή γνώσης στα δημόσια και τα ιδιωτικά σχολεία στα γραφειοκρατικά κελεύσματα της Κεντρικής Εξουσίας. Έτσι, οι καθηγητές αναγκάζονται να διδάξουν με προκαθορισμένα βιβλία, συγκεκριμένη ύλη σε συγκεκριμένες ώρες χωρίς να έχουν τη δυνατότητα να κάνουν κάτι καλύτερο . Δηλαδή, γίνεται το ιδιωτικό σχολείο, περισσότερο στατικό, «δημόσιο».
Με το «τριπλό νομοσχέδιο» για την εκπαίδευση που κατατέθηκε στη Βουλή, προωθείται φραγμός στις απολύσεις των ιδιωτικών εκπαιδευτικών από τα ιδιωτικά σχολεία. Με αυτό τον τρόπο, ο επιχειρηματίας-ιδιοκτήτης αλλά και τα παιδιά που μαθαίνουν δεσμεύονται ως προς τους καθηγητές τους, ανεξάρτητα από το επίπεδο της διδασκαλίας τους. Δηλαδή, γίνεται το ιδιωτικό σχολείο, περισσότερο στατικό, «δημόσιο».

Με την τελευταία εξέλιξη, καθίσταται δύσκολη η επένδυση σε ανθρώπινο δυναμικό από την πλευρά του σχολείου. Το ιδιωτικό σχολείο είναι μια επιχείρηση σε μια Αγορά που θέλει να λέγεται ελεύθερη. Οι παρεμβάσεις του Κράτους πρέπει να είναι οι αναγκαίες για τη διασφάλιση του ανταγωνισμού και όχι να οδηγούν στον περιορισμό της επιχειρηματικότητας. Αν οι καθηγητές των ιδιωτικών σχολείων γίνουν «μόνιμοι», που βάζουμε την τελεία; Δεν θα έπρεπε να ανελαστικοποιηθεί και το εργασιακό καθεστώς των ιδιωτικών γιατρών, λογιστών, μηχανικών και τελικά όλων των επαγγελματιών που έχουν «μόνιμους» συναδέλφους στο Δημόσιο;

Παγκόσμια, το Κράτος μεταβιβάζει πολλές από τις υπηρεσίες του στον ιδιωτικό τομέα, καθώς έχει γίνει πασιφανές ότι η ιδιωτική πρωτοβουλία τις διεκπεραιώνει καλύτερα. Αντί να ισοπεδώνεται η ιδιωτική εκπαίδευση, δίνονται κίνητρα σε όλους ώστε ο ανταγωνισμός να τονώσει τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Έτσι, το δημόσιο σχολείο θα έπρεπε να μιμηθεί το ιδιωτικό, όχι το ιδιωτικό το δημόσιο. Αυτό θα οδηγούσε αυτόματα σε μια καλύτερη Παιδεία, χωρίς άλλες «βελτιστοποιήσεις».

Το Υπουργείο Εσωτερικών πρόσφατα αναγνώρισε εμμέσως τα παραπάνω, προτιθέμενο να εκχωρήσει κάποιες από τις υπηρεσίες του Δημοσίου στον ιδιωτικό τομέα με μίσθωση. Αν το Υπουργείο προωθήσει την αποκέντρωση των αποφάσεων και τον ανταγωνισμό στην Παιδεία τα πράγματα θα πάνε πολύ καλύτερα. Η Παιδεία θα βελτιωθεί με συνθήκες ελευθερίας, επένδυσης και ανάπτυξης, όχι με άλλες κρατικοκεντρικές «ρυθμίσεις».

*Βουλευτής Επικρατείας των Φιλελευθέρων